Từ hiệu quả của việc chủ động sàng lọc lao trong cộng đồng trong thời gian qua, hiện nay tỉnh Cà Mau đang đẩy mạnh triển khai sàng lọc và điều trị đối với lao tiềm ẩn, đây là một giải pháp quan trọng nhằm tiến tới mục tiêu “Việt nam thanh toán bệnh lao vào năm 2030”.
Từ tháng 5/2022, ngành Y tế tiếp tục phối hợp với Viện nghiên cứu Y khoa Woolcock triển khai Dự án “Đánh giá tính hiệu quả và an toàn của mô hình chẩn đoán và điều trị phổ cập lao tiềm ẩn kết hợp phát hiện chủ động các ca bệnh lao trong việc giảm tỷ lệ mắc lao trong cộng đồng” (Dự án ACT5). Dự án được triển khai tại 9 huyện, thành phố, trong đó chọn ngẫu nhiên 104 ấp, khóm để tiến hành can thiệp. Bước đầu Dự án sẽ đến từng hộ gia đình tiến hành sàng lọcngười từ 5 tuổi trở lên bằng các kỹ thuật hiện đại.Ông Trần Thanh Bình, Trưởng khóm 7, phường 7, thành phố Cà Mau nói “Để cán bộ y tế tiến hành sàng lọc lao cho người dân, trước tiên chúng tôi đã tuyên truyền cho người dân về lợi ích của công tác phòng chống lao trên địa bàn, để phát hiện sớm bệnh lao và điều trị trị thời”.
Sau khi khám sàng lọc và xét nghiệm Mantoux, khi phát hiện người có nguy cơ mắc lao tiềm ẩn, người dân sẽ được tiếp tục làm các xét nghiệm chuyên sâu để xác địnhnhư: Chụp X- Quang, xét nghiệm máu và lấy mẫu đàm để xét nghiệm bằng kỹ thuật sinh học phân tử Gene Xpert.Đối với người mắc lao tiềm ẩn sẽ được Dự án cấp thuốc điều trị theo phát đồ trong vòng 3 tháng, riêng đối với người mắc lao hoạt động sẽ được giới thiệu tới Bệnh viện Lao và Bệnh phổi để điều trị trong Chương trình Chống lao Quốc gia.Một người dân ở xã Tắc Vân, thành phố Cà Mau tham gia quá trình sàng lọc và điều trị lao tiềm ẩn chia sẻ nói “Sau khi khám sàng lọc thì bác sĩ cho biết tôi mắc lao tiềm ẩn và cấp thuốc điều trị. Bản thân tôi thấy việc sàng lọc và điều trị sớm bệnh lao là rất cần thiết vừa bảo vệ sức khỏe cho mình và cho xã hội”. Ông Phạm Văn Sanh, Phó trưởng Trạm y tế phường 8, TP Cà Mau cho biết “Dự án ACT5 chọn địa bàn phường 8 để khám sàng lọc lao tiềm ẩn, đây là cơ hội để công tác phòng, chống lao của phường đạt hiệu quả hơn. Vì những ca lao tiềm ẩn mà không được phát hiện và điều trị sớm, đây sẽ là nguồn lây lan bệnh lao rất lớn trong cộng đồng sau này”.
Người mắc lao tiềm ẩn là người mang vi khuẩn lao nhưng chưa có biểu hiện hay triệu chứng của bệnh, người bệnh không lây truyền cho người khác. Tuy nhiên, khi sức đề kháng của người bị suy giảm thì vi khuẩn lao sẽ hoạt động và biểu hiện thành bệnh lao, đây sẽ là nguồn lây khi không được phát hiện sớm. Tại Cà Mau, từ công tác sàng lọc trong công đồng của Dự án ACT5 đã phát hiện thêm nhiều bệnh lao tiềm ẩn và lao hoạt động để đưa vào điều trị.Bà Lưu Bội Khanh, Quản lý Dự án ACT5 tại Cà Mau nói “Qua 4 năm sàng lọc lao trong cộng đồng, chúng tôi đã phát hiện 498 ca mắc lao hoạt động và đưa vào điều trị. Qua đánh giá sau khi sàng lọc diện rộng và đưa bệnh nhân vào điều trị thi cho thấy giảm 50% số ca mắc lao trong cộng đồng. Những ấp, khóm chung tôi tiến hành sàng lọc thì số trẻ trong cộng đồng mắc lao tiềm ẩn cũng đã giảm 50% so với các ấp, khóm không được can thiệp. Dự án ACT5 là dựa trên thành công của Dự án ACT3, mục tiêu của chúng tôi là ngoài phát hiện các ca lao hoạt động thì chúng tôi còn phát hiện ca lao tiềm ẩn để đưa vào điều trị. Sau khi sàng lọc 22 ấp, khóm tại Cà Mau chúng tôi đã phát hiện 80 ca lao hoạt động và hơn 5.000 ca lao tiềm ẩn”. Bác sĩ Trần Hiến Khóa, Giám đốc Bệnh viện Lao và Bệnh phổi tỉnh Cà Mau cho biết “Lao tiềm ẩn sẽ trở thành lao hoạt động và nguy cơ lây lan rất cao. Nếu chúng ta phát hiện và điều trị hiệu quả lao tiềm ẩn thì sẽ ngăn chặn được nguồn lây, vì vậy chúng tôi khuyến cáo mọi người nên tham gia sàng lọc để phát hiện và điều trị sớm nhất”.
Phát hiện sớm và điều trị lao tiềm ẩn hiệu quả sẽ là tiền đề quan trọng, nhằm ngăn chặn nguồn lây và không chế bệnh lao trên địa bàn tỉnh. Vì vậy, mọi người dân cần quan tâm, phối hợp với ngành Y tế tham gia sàng lọc để phát hiện và điều trị kịp thời, góp phần tiến tới mục tiêu thanh toán bệnh lao trong thời gian tới.
